Wie verlangt er nu niet naar houvast, liefde, vriendschap, natuur, het verleden, veiligheid, licht, vrede en vrolijkheid? Nordlys bezingt dit allemaal in het voorjaarsprogramma van 2023. Spannende hedendaagse koorwerken klinken naast innemende, lieflijke volksliedjes. Het koor zingt onder meer het liefdeslied I lie van David Lang, bekend uit de film La Grande Bellezza. De Scandinavische volksmuziektraditie (werelderfgoed!) is goed vertegenwoordigd met bewerkte volksliederen door onder meer Knut Nystedt. Een meeslepende ode aan de lente van dé componist van Noorwegen Edvard Grieg completeert het programma.

“Alles begint bij Bach!” volgens schrijver en muziekjournalist Merlijn Kerkhof. Dat is voor kamerkoor Sjanton het uitgangspunt voor dit concert met prachtige parels uit de Duitse kerkmuziek. Sjanton zingt zowel werken van “the master himself” Johann Sebastian Bach als muziek van zijn oom Johann Christian Bach, Gottfried August Homilius en Georg Phillip Telemann. Barok muziek wordt afgewisseld met romantische koorwerken van Anton Bruckner en Max Reger en daarin tussen, als verbinding, klassieke werken van de broers Joseph en Michael Haydn.

Eindelijk kunnen we het programma ‘De stilte voorbij’ laten horen! Met muziek van zowel hedendaagse als oude componisten. Frisse, jazzy en wereldlijke muziek kinkt naast muziek uit de renaissance of geïnspireerd door oude vocale voorbeelden. De teksten hebben met afgelopen periode te maken, die soms zwaar, eenzaam, verdrietig was, maar gaan ook over hoe blij we zijn om weer zamen zingen en mooie muziek te maken.

Sing!
When the seams burst,
and the traps ensnare,
and your body breaks,
and the light flees—
Sing then!
For then, your soul is song
Germán Aguilar

Dit programma …when the earth stands stil…is een klinkende reflectie op de merkwaardige tijd die we allemaal hebben meegemaakt en nog steeds ervaren. Gewaarwordingen die we eerder (bijna) nooit hebben meegemaakt en deden denken aan oorlogstijden, een Orwell script of een gekke droom. Het waren tijden (en is nog steeds) van onzekerheid en verdriet, van eenzaamheid en van verlangen. Tijden waarin onze flexibiliteit en aanpassingsvermogen op de proef werden gesteld, maar ook waar we van stilte, leegde en van natuur konden genieten. Een lange tijd mochten we niet zingen! We konden niet zoals gebruikelijk de stress en spanning van ons “afzingen” en heerlijk samen musiceren. Keer op keer hebben we als koor de plannen verlegd en de hoop op beter tijden probeert erin te houden. Dit programma van hedendaagse koormuziek en polyfone renaissance muziek zowel a cappella als met piano-begeleding, is een ode aan het samen zingen, aan bijzondere teksten en prachtige muziek!

Prayers & Love Songs is een ‘liefderijk’ a cappella programma geworden waarin zowel smeekgebeden en weeklachten klinken als liederen waarin de hartstochtelijke ‘aardse’ liefde tussen twee mensen bezongen wordt. Voor Vocaal ensemble TIEN heb ik muziek van diverse stijlen gekozen, van responsoriën uit de renaissance tot oude geestelijke volksliederen uit Noorwegen. Opvallend in dit programma is dat het soms lastig is om wereldlijke liefdesliederen en religieuze werken uit elkaar te houden. Poëzie, emoties en muziek vloeien over in elkaar gedragen door de menselijke stem als enige instrument.

De kern van dit programma zijn Benjamin Britten’s Ceremony of Carols in de oorspronkelijke uitvoering voor vrouwenkoor en harp en het swingende Tomorrow shall be my dancing day van de hedendaagse wereldberoemde Engelse componist John Rutter.
Het programma wordt aangevuld met bijzondere composities van bekende en onbekende hedendaagse componisten. Ingetogen a capella stukken schitteren naast uitbundige, eigentijdse bewerkingen van kerstliederen uit het hoge Noorden.

Als uitgangspunt voor dit concertprogramma heb ik gekozen voor de koor cyclus The song sung true van hedendaagse componiste Judith Weir. Dit spannende werk is aangevuld met diverse Scandinavische liederen voor koor. Het programma begint met Aftonen (de avond) van Hugo Alfvén, we bezingen de schemering, de nacht, we sluimeren en dromen en ontwaken door de bruisende lente. De natuur is adembenemend mooi, de vogels kwetteren en (Shakespeare’s)Orpheus with his lute probeert alles te temmen en sussen.

Zoals bij Vrouwenkoor Nordlys gebruikelijk is, zetten we de schijnwerpers op in Nederland veelal nog niet gehoorde, hedendaagse koormuziek. Centraal in het programma Sound & Silence staan werken voor de bijzondere bezetting van vrouwenkoor, fluit en marimba.

Knut Nystedt’s Suoni (Sound) is gebaseerd op de twaalftoonstechniek. Hij zei er zelf het volgende over: “Hier is de mens de vertolker en het instrument in één… Suoni is een samenspel van vocale en instrumentale geluiden volledig en uitsluitend gemaakt rond een rij van twaalf noten.” De winterse scènes van Vincent Persichetti, geïnspireerd door een boek met haiku’s dat hij cadeau kreeg, zijn muzikale miniatuurtjes: heel dichtbij, klein en verstild. De marimba en fluit worden effectief ingezet om de Japanse sfeer te scheppen. Ook zingen we het werk Little Tree (voor vrouwenkoor en marimba) van Judith Weir. De muziek van deze Schotse componiste is een frisse wind in de vaak zo honingzoete moderne feelgood-koormuziek.

De drie bovengenoemde werken worden aangevuld met onder anderen een selectie uit ‘Elementer’ van Bjørn Kruse, ‘Ademtocht’ van Ymkje de Boer en ‘Silence’ van Kevin Memley. Ook wordt de stilte doorbroken met liederen geïnspireerd op het traditionele lokken van vee in Scandinavië. Het is, kortom, een oorstrelend programma.

Almeers kamerkoor Amuse Vocale biedt een prachtige palet van koorliederen aan onder de titel ‘Nature éternelle’. De natuur komt aan bod in al haar facetten, oneindig en alomvattend; vogels, wolken, zee, de bomen, de bloemen, het landschap, de weldadige rust van de nacht, de lucht, de regen, het onweer… Afgelopen zomer gaf het koor twee a cappella concerten in oeroude kerkjes, gelegen in het lieflijke heuvelland van Franche-Comté in Frankrijk. In het najaar is het programma in Nederland te horen, aangevuld met liederen voor koor en piano van Bob Chilcott, Daniel Elder en Eric Whitacre.

De donkere maand november biedt ruimte voor rust, verstilling en herdenking en dat doen ook de koorliederen en teksten van dit programma. Centraal staat Josef Gabriel Rheinberger (1839 – 1901). Kamerkoor Sjanton opent het concert met de woorden Blijf bij ons, want het is bijna avond zet zo de sfeer van dit concert. Naast dit geliefde en beroemde koorstuk Abendlied zing Sjanton één van Rheinbergers laatste composities: het Requiem in D-mineur. Het programma wordt aangevuld met indrukwekkende koorwerken van Brahms, Hovland, Elgar, Tavener en Weir.

In oeroude kerkjes, gelegen in het lieflijke heuvelland van Franche-Comté zong Amuse vocale een a capella programma voor de plaatselijke bevolking. Onze concerten werden goed bezocht en het programma goed ontvangen.

Orpheus was in staat was om de natuur te buigen en “een blijvende lente” te creëren met zijn zang. Met zijn betoverende melodieën, liet hij niemand onberoerd. Geïnspireerd door dit verhaal is het programma ‘Orpheus with his lute’ een bruisend programma vol met alles wat koormuziek te bieden heeft tot stand gekomen.

In vele bijbelteksten, hymnes en psalmen komt het diepste gevoel van verdriet, wanhoop en eenzaamheid tot uitdrukking, maar ook van hoop, troost en vreugde. Eeuwenlang hebben componisten zich hierdoor laten inspireren. ‘Listen to the Lambs’ was een bijzondere pro-gramma vol geestelijke, contrastrijke koormuziek. Delen van dit programma werden herhaald tijdens de achtste editie van ‘Catharijn Classique’ en de zomertentoonstelling ‘Bij ons in de Biblebelt’.

In een van de koorstukken van Philip Glass klinken de woorden van Leonard Cohen: “There are some men who should have mountains to bear their names to time.” Het is als of hij verwijst naar twee andere componisten in ons programma; Johann Sebastian Bach en Arvo Pärt. Ongestoord door de roem en invloed die hun muziek hebben gehad op de wereld lijken ze beide het heilige en goddelijke rijk in hun koormuziek te willen vangen.
Voor dit programma hebben het Almeerse koor Amuse Vocale en het Amsterdamse kamerkoor Ottava de krachten gebundeld en hun stemmen verenigd.

‘Mary’s Song’ van de onvolprezen Noorse koorcomponist Knut Nystedt (1915-2014) was één van de bronnen van inspiratie op grond waarvan ik dit programma over bijzondere momenten in (vrouwen)levens hebt samengesteld. In dit ontroerende stuk voorvoelt Maria het bijzondere lot van haar zoon Jezus Christus terwijl hij als pasgeboren baby in haar armen ligt. ‘Mary’ s Songs’ was het tiende project van Vrouwenkoor Nordlys.

Dit was een onvergetelijke koorreis zoals ik die al eerder heb meegemaakt met Kamerkoor Sjanton. Het was ook een bijzondere kennismaking met Lissabon. Wat een mooie stad!

13 t/m 16 sep 2018
Igreja de Santa Catarina
Igreja de São Mamede
Igreja de São Roque
Paleis van Sintra

Nederland en Noorwegen kunnen trots zijn op een rijke koorcultuur. Dit programma was een muzikale ontmoeting tussen twee kamerkoren uit die landen: Sjanton uit Utrecht en Vox Humana uit Oslo o.l.v. Dag Jansson. In wisselende samenstelling brachten beide ensembles een breed palet aan koormuziek ten gehore. Muziek van eigen bodem, maar ook van daarbuiten. Het werdt een schitterende muzikale kruisbestuiving!

Er werd wat afgeleden in de Engelse madrigalen die Ottava ten gehore bracht in het Buiksloterkerkje. En de liefde bleef steevast onbeantwoord. De schoonheid van de aanbedene is slechts een kwelling en al dat lijden vindt plaats in stilte. De ware liefde blijft onuitgesproken. “True hearts have eyes and ears, no tongue to speak.“ De tranen vloeien zo rijkelijk dat ze uitnodigen tot de
verdrinkingsdood. De dood komt tenslotte als een verlossing: “better a thousand times to die, than for to live thus still tormented.”

Vrouwenkoor Nordlys liet in dit programma horen hoe traditionele liederen kunnen transformeren in hedendaagse muziek die het publiek van nu aanspreken. Ook stond het fenomeen metamorfose in het leven zelf centraal. Het leven verandert immers voortdurend: bij het vinden of verliezen van je grote liefde, in de uitvoering van rituelen – en zeker als de dood dichterbij komt. Of is ons leven meer zoals de klei van een pottenbakker? Elke dag een beetje veranderend van vorm?

Kamerkoor Sjanton werd 30 jaar! Het hele lustrumjaar stond in het teken van de Barok, een stijl waarin het koor zich nooit eerder heeft verdiept. Ontzettend leuk om dit programma met Sjanton te mogen doen!

Een kalme, eeuwigdurende hartslag, daaraan doet hij denken, de ‘Mass for four voices’ van William Byrd. Zo ook het ‘Magnificat’ van Orlando Gibbons, of ‘Jesus dulcis memoria’ van Tomás Luis de Victoria: bij de eerste noot lijkt het of de muziek eigenlijk allang te horen was, al sinds het begin der tijden en aan het eind is het of hij voor altijd door zal klinken. Muziek uit de Renaissance, die je naar een tijdloze wereld brengt; een eeuwig nu, zonder begin of einde.

Dit was een bijzonder project. Tien bijzonder toegewijde zangers hebben samen een weekeinde – evening, morning, day – gerepeteerd om vervolgens op zondag een heel mooi concert te geven voor een kerk vol enthousiast publiek.

Dit was geen traditioneel passie-programma zoals als het in heel Nederland in maart en april wordt uitgevoerd. Toch ademde het een vergelijkbare sfeer van toenemend verdriet en verlatenheid. Centraal in het programma stond het ‘Stabat Mater’ van de Tsjechische barokcomponist Frantisek Tuma.

Visioenen en dromen vormen een dankbaar thema dat veel inspiratie levert voor een afwisselend programma. Bij het programmeren heb ik de nadruk gelegd op het zingbare: koormuziek waarbij de klank en de klankvorming even belangrijk zijn als de melodielijn. Dit was mijn eerste project met Amuse Vocale.

Vallende sneeuw, woeste landschrappen, gure wind en krakend ijs; dit was een programma met teksten over de natuur waarin de Scandinavische eenkennigheid en eenzaamheid tot uitdrukking kwamen. Geïnspireerd door een van de mooiste elementen van de natuur, dalende sneeuwkristallen en hun zachte en steeds verschillende vormen, heeft de Canadese componist en schrijver R. Murray Schafer het intrigerende werk ‘Snowforms’ voor vrouwenstemmen gemaakt. Dit was een van de hoogtepunten van het programma.

Ja, dy! Mey al mijn hirt! Troch dijn ægen schijnt mijn sinne.
Ik hou van jou, met heel mijn hart! Door jouw ogen schijnt mijn zon.
Gloedvolle Friese en Scandinavische liederen die elk vooroordeel over koele noorderlingen doen wegsmelten. Patkemi, suite liæf, jitte reis! Mijn hymelrijck is ijn dijn schirt!
Ja, kus me, zoetelief, nog een keer! Mijn hemelrijk is in jouw schoot!

Voor dit programma heb ik diep gegraven in de schatkist van de koorliteratuur en gekozen voor een prachtig muzikaal palet van moderne en klassieke harmonieën en knallende ritmes op zorgvuldig gekozen teksten. De moderne componisten zijn allemaal geboren in de twintigste eeuw, maar vinden hun inspiratie in oude teksten en kerstliederen. Het werd inderdaad zoals beloofd een avond voor bezinning en begeestering, met “Glögg” (Noorse Glühwein) onder de maretak.

Kamerkoor Sjanton vierde in 2016 een Engelse kerst met bijzondere koormuziek, voornamelijk uit de 20e eeuw. Centraal in het programma stond de componist Benjamin Britten; we openden het concert met zijn Festival Te Deum. Dit is geen kerstmuziek, maar een oude lofzang uit 400 n.Chr, door de componist feestelijk aangekleed met een bezetting van koor, orgel en sopraansolo. Volgens zijn dagboek heeft Britten het werk in maar twee dagen op papier gezet. Kenmerkend zijn de polyritmiek, unisono-lijnen, fanfare-achtige passages en uitbarstingen, passend bij een uitbundige kerstviering. Festival Te Deum staat in groot contrast met ‘A Hymn to the Virgin’. Britten was nog maar 16 jaar toen hij dit kleine meesterwerk ter ere van Maria componeerde. Een op afstand geplaatst solo-kwartet versus het koor, geeft een dramatisch effect aan deze eenvoudige hymne: De Latijnse reacties (“responsories”) van het kwartet op de middeleeuwse Engels woorden van het koor verlenen een mysterieuze sfeer aan dit spirituele eerbetoon.

Bijzondere momenten: het liefst delen we belevenissen, emoties en herinneringen met onze geliefden. Maar kunnen we ons werkelijk verbinden met de ander of blijven we ten diepste alleen, alleen in de beleving? Eenzaamheid, alleen blijven en het verlangen te delen, dat is de rode draad in de muziek die we ten gehore brachten in dit programma. De liefde, begeerte en lust, maar ook de eenzaamheid en verlorenheid werden bezongen. Met een zeker Scandinavisch tintje aan het programma kwam ook de melancholie uitbundig tot uitdrukking.

“Het was een zonnige dag – het was een junidag…”. Zo begint het uitbundige en tegelijkertijd dromerige lied ‘Kärlekens musik’ (liefdesmuziek) van Carl-Bertil Agnestig.
Dit lied was onderdeel van dit voorjaarsprogramma van Vrouwenkoor Nordlys. Het programma stond geheel in het teken van de lente, de zomer en de lange, lichte dagen. De hernieuwde samenwerking met harpist Marianne Smit maakte het concert nog feestelijker, evenals de wereldpremière van het prachtige ‘He wishes for the cloths of heaven’ van de jonge veelbelovende componist Evelin Seppar.

“Mijn diepe drijfveer is altijd geweest om mijn muziek te verenigen met poëtische teksten die mijn belangstelling en gevoel prikkelden, om de lyriek ervan tot uitdrukking te brengen.” Dit citaat van Mario Castelnuovo-Tedesco (1895-1968) had kunnen zijn van de beroemde barok componist Claudio Monteverdi (1567-1643). In het voorjaarsprogramma ‘¡Ay Amor!’, bezong kamerkoor Sjanton de liefde voor muziek als rechtstreekse uitdrukking van een keur aan gevoelens; vreugde, trots, melancholie, hartstocht en smart.

Vasthouden aan wat goed, mooi en waar is. Volhouden, doorgaan, niet loslaten. Het is soms moeilijk om vertrouwen te houden. Dan, soms, ineens, voel je de zegen. Ineens ben je er, op die tijdloze plek waar je los bent van alles, en toch thuis. Het is soms maar heel even, maar je proeft de eeuwigheid.